Polish Wings No.20 Yakovlev Yak-1, Yak-3, Yak-7, Yak-9

Wojciech Sankowski, Wojciech Zmyślony
IlustratorThierry Vallet
ISBN978-83-63678-63-0

Kolejna książka z serii Polskie Skrzydła przedstawia samoloty myśliwskie z rodziny Jaków. Opisane zostały samoloty, Jak-1, Jak-3, Jak-7 i Jak-9 używane w polskim lotnictwie w czasie drugiej wojny światowej jak i zaraz po niej. Książka jest bogato ilustrowana ponad 200 zdjęciami, w większości publikowanymi po raz pierwszy i kilkudziesięcioma kolorowymi profilami.

• Zobacz artykuły o Jak-1b (w tym autorstwa Wojciecha Zmyślonego) na armahobbynews link.

Frament książki (z polskiego streszczenia link):

Historia Jaków-1b w służbie polskiego lotnictwa związana jest przede wszystkim z 1 Pułkiem Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”, powstałym w lipcu 1943 r. na lotnisku Grigoriewskoje, pomiędzy Moskwą a Riazaniem. Początkowa praca jednostki polegała na szkoleniu od podstaw zarówno personelu latają-cego (na dwusterach UT-2 i Jak-7), jak i naziemnego. Pierwsze „jedynki” do pułku dostarczono we wrześniu 1943 r. i były to maszyny używane uprzednio w Wojenno-Wozdusznych Siłach. W październiku 1943 r. oraz lutym i marcu 1945 r. do pułku trafiły kolejne samoloty, tym razem prosto z fabryki: zostały wyprodukowane w Wytwórni nr 292 (Завод No 292) w Saratowie. Pomiędzy kwietniem a czerwcem 1944 r. liczba samolotów w pułku wynosiła 43-45. Niektóre publikacje podają, że w 1 PLM służyły także pojedyncze Jaki-1 z wcze-snych serii produkcyjnych (z wysokim tyłem kadłuba), jednak brak dokumentacji fotograficznej nie pozwala na jednoznaczne potwierdzenie tego. W czerwcu 1944 r. 1 PLM przeniesiono z Rosji na lotnisko Gostomel koło Kijowa. Tam jednostka otrzymała kolejne fabrycznie nowe samoloty, a stare zdano. Wedle dostępnych źródeł, do końca wojny pułk nie otrzymywał uzupełnień w postaci Jaków-1b. Biorąc pod uwagę cały okres szkolenia i służby frontowej, łącznie przez 1 PLM przewinęło się około 60 sztuk maszyn tego typu.W sierpniu 1944 r. trzy eskadry 1 PLM wraz z kluczem dowództwa wyruszyły z Gostomla na front w etatowej liczbie 38 samolotów. Po międzylądowaniach we Włodzimierzcu na Wołyniu i Dysie pod Lublinem, 19 sierpnia 1944 r. pułk dotarł na lotnisko Zadybie Stare koło Garwolina, na południowy wschód od Warszawy. W Gostomlu pozostała 4 eskadra szkolna, wciąż jeszcze kończąca program nauki pilotażu się na starych Jakach-1b. Po ukończeniu szkolenia grupa pilotów wyjechała do Zadybia Starego, a samoloty zdano lotnictwu sowieckiemu.23 sierpnia 1944 r. 1 PLM wykonał pierwsze zadanie bojowe w swej historii, polegające na eskorcie Iłów-2 atakujących cele w rejonie Warki. Brał udział w zdobywaniu przyczółków w rejonie miasta, zdobywaniu Pragi w 1944 r. oraz zajmo-waniu lewobrzeżnej części miasta w styczniu 1945 r. Później pułk uczestniczył w walkach na Pomorzu i bitwie o Kołobrzeg w marcu 1945 r., działaniach nad wybrzeżem Bałtyku na prze-łomie marca i kwietnia 1945 r., a wreszcie w operacji berlińskiej w kwietniu i maju 1945 r. Do wykonywanych przez pilotów zadań należały eskorty samolotów szturmowych Ił-2, ataki na cele naziemne, loty rozpoznawcze oraz przechwytywanie samolotów nieprzyjaciela. Począwszy 19 stycznia 1945 r. aż do końca wojny 1 PLM operował zarówno na wybieranych chętniej Jakach-9, jak i Jakach-1b (na których wykonano w tym okresie jedną trzecią zadań). Ostatnie loty bojowe na Jakach-1b 1 PLM wykonał 3 maja 1945 r. Podczas wojny pułk (wraz z 2 Pułkiem Nocnych Bombowców „Kraków” i 611 – przenumerowanym potem na 3 – Pułkiem Lotnictwa Szturmowego) wchodził w skład 1 Dywizji Lotniczej, przemianowanej w listopadzie 1944 r. na 4 Mieszaną Dywizję Lotniczą.